In een reeks aankomende blogs gaan we inzoomen op de verschillende BENG indicatoren. In deze blog behandelen we BENG 2: gebruik van fossiele brandstoffen. Met andere woorden, de energie die we afnemen van een energiemaatschappij.
De casus
Net als in onze blogpost over BENG 1 gebruiken we een voorbeeldwoning die in de EPC berekening aan de eisen voldoet. We hebben exact dezelfde installatie ingevoerd als bij de EPC berekening, alleen verwijderen we nu alle zonnepanelen. Dit zorgt ervoor dat BENG 2 niet voldoet. In deze blog gaan we onderzoeken welke maatregelen dit probleem kunnen oplossen.
In eerdere blogs over de BENG schreven we al dat BENG 2 beïnvloed wordt door de 2 andere BENG indicatoren; BENG 1 en BENG 3. Het aanpassen van deze indicatoren zal dus effect hebben op BENG 2.
Hoe kun je BENG 1 verlagen?
Zonwering
Voor de zonwering hebben we gekozen voor een donker screen. In de BENG indicatoren zien we een flinke verlaging van TO-juli en een kleine verlaging van BENG 1 wanneer een donker screen wordt toegepast. BENG 2 stijgt echter met 2 kWh.
Voor BENG 2 wordt er namelijk vanuit gegaan dat de screens elektrisch worden aangestuurd. Aangezien hier energie voor nodig is, heeft dit een negatief effect op BENG 2. Zonwering is dus geen goede maatregel om toe te passen wanneer je BENG 2 wil verlagen.
Zonwerend glas heeft eveneens een negatief effect op BENG 2. Dit komt doordat BENG 1 gestegen is doordat er permanent zon wordt geweerd, ook in de winter. Op dat moment mis je de gratis verwarming door de zon.
Verbeteren thermische schil
In de blog over BENG 1 hebben we onderzocht dat vooral infiltratie en triple glas bij de voorbeeldwoning een groot effect hebben op BENG 1. In het onderzoek naar BENG 2 focussen we alleen op deze 2 verbeteringen.
Infiltratie zorgt voor een flinke verbetering van BENG 1 en haalt ook BENG 2 naar beneden. Het effect is alleen minder groot. Hetzelfde zien we gebeuren bij de toepassing van triple beglazing.
DoucheWTW
Een doucheWTW verlaagt het energiegebruik van warmtapwater. Het geeft een stuk warmte terug via de koud waterleiding waardoor er minder warm water uit de boiler gebruikt hoeft te worden. Dit zorgt voor minder energieverbruik.
Onderstaande tabel toont aan dat dit ook terug te zien is in het BENG 2 getal, deze is gedaald. Het effect van een doucheWTW hangt af van zijn rendement. Als deze waarde forfaitair wordt ingevuld (rendement van 0,4) scoort deze niet heel hoog. Een hoger productspecifiek rendement (95%) levert een iets hogere score op (4,68 kWh).
Ventilatiesysteem
In het voorbeeldproject is natuurlijke ventilatie met Co2 sturing in woon- en slaapkamer opgenomen (systeem C.4b). Van de Energieadvies Op Maat-projecten weten we dat het ventilatieverlies ongeveer de helft is van het verwarmingsvermogen. Dit heeft dus een groot aandeel en kost veel energie.
Eenzelfde effect verwachten we ook terug te zien in BENG 2. Er zal door het gebruik van meer ventilatoren meer stroom verbruikt worden, waardoor een gedeelte van de winst door betere ventilatie in BENG 2 wordt opgeheven.
Wanneer je mechanische ventilatie invoert, is te zien dat deze een gunstiger effect heeft dan gebruik van natuurlijke ventilatie. Kiezen we voor een ventilatiesysteem zonder Co2 sturing (systeem C2.a) dan zien we een behoorlijke stijging van het BENG 2 getal. Kortom, Co2 sturing is erg belangrijk om BENG 2 te verlagen.
Elektrische verwarmers
Qookers en (keuken)boilers zijn elektrische verwarmers met een laag rendement. Qookers zijn een doorstroomtoestel waar, gericht op de vraag, water aan de kook wordt gebracht. Bij een boiler wordt een voorraadvat opgewarmd tot een bepaalde temperatuur. In de loop van de dag verliest het boilervat warmte die weer moet worden opgewarmd. Dit zorgt voor een lager rendement. Elektrische verwarmers zijn hierdoor negatief voor BENG 2. In vergelijking met een warmtepomp is het rendement zelfs 2 tot 3 keer lager.
CV ketels op gas en elektriciteit
In de praktijk zien we dat een deel van onze klanten aanhikt tegen het aanschaffen van een warmtepomp vanwege de hoge kosten. Vaak wordt dan als alternatief de elektrische boiler aangedragen omdat gas niet meer mogelijk is.
In uitzonderlijke gevallen staan sommige gemeenten gas nog toe bij een herbouw of grote verbouwing waarbij er al een gasaansluiting aanwezig is. Het rendement van een gasketel voor verwarming is vergelijkbaar met een elektrische boiler. Bij warmtapwaterbereiding is het rendement van een gasketel een stuk ongunstiger dan een elektrische boiler.
Zoals we gezien hebben bij de keukenboiler, scoren de elektrische verwarmers met een laag rendement slecht binnen de BENG 2-eisen. In onderstaande voorbeeldberekening passen we beide installaties toe voor verwarming en warmwaterbereiding. Zoals je in de tabellen kunt zien, is het resultaat dat beide installaties dramatisch scoren. Ter compensatie van deze uitkomst zullen er veel zonnepanelen toegepast moeten worden om BENG 2 en 3 weer te laten voldoen. Het advies is dus om CV ketels op gas en elektriciteit niet meer toe te passen.
Luchtwarmtepompen
In het voorbeeldproject is een luchtwarmtepomp toegepast met een goed rendement. Luchtwarmtepompen zijn er in veel soorten en maten en helaas zijn er ook een aantal slechtere op de markt. Vooral bij een lagere buitentemperatuur zie je het rendement behoorlijk dalen. Deze minder goed presterende warmtepompen noemen we ook wel ‘aircowarmtepomp’ omdat het systeem lijkt op een omgekeerde airco. De installatie is in principe gemaakt om te koelen, maar deze kun je ook andersom laten werken waardoor ze ook gaan verwarmen.
Een ander probleem bij sommige typen luchtwarmtepompen is dat het rendement voor verwarming heel goed is, maar dat het rendement van het warmtapwater te wensen over laat. We hebben beide varianten onderzocht en het effect is dat er tot wel 10 kWh/m² verslechtering plaatsvindt.
Ons advies is dan ook; kijk goed naar het rendement van de warmtepomp als je er één aanschaft en houd ook rekening met het effect dat ze hebben bij temperaturen onder nul.
Bodemwarmtepompen
Een bodemwarmtepomp is wat dat betreft veel stabieler dan een luchtwarmtepomp. De bodemwarmtepomp gaat uit van een hogere aanvoertemperatuur naar de machine die het gehele jaar redelijk constant blijft. Hierdoor is het rendement van deze installaties vele malen hoger. Dit is terug te zien in het BENG 2 getal dat is gedaald.
Een bijkomend voordeel van de bodemwarmtepomp is dat de koeling nagenoeg ‘gratis’ is. Deze koeling heeft een positieve impact op de indicator TO-juli, waardoor deze ook opgelost is. Meer weten over welke warmtepomp je het beste kunt kiezen? Lees dit in onze blog Welke warmtepomp moet ik kiezen?
Hoe kun je BENG 3 verbeteren?
Zoals we in de inleiding van deze al hebben uitgelegd, wordt BENG 2 sterk beïnvloed door BENG 1 en BENG 3. Daarom gaan we op onze voorbeeldwoningen een aantal zonnepanelen plaatsen en onderzoeken hoe groot het effect hiervan is op BENG 2.
Op de zuidwest gevel van de woning plaatsen we 5 zonnepanelen onder een hoek van 45°. Dit levert een besparing op van 3,6 kWh/m². 10 panelen zorgt voor een verlaging van 7,18 kWh/m². Je zou kunnen zeggen dat 1 paneel 0,72 kWh/m² oplevert. Let op, deze besparing per paneel is alleen van toepassing bij dit project met deze specifieke oriëntatie en rendement.
Conclusie
Uit het voorgaande kun je concluderen dat het, om aan de BENG 2-eisen te voldoen, belangrijk is om een goede basis te leggen met de installaties. Kies daarom voor een goede warmtepomp in combinatie met een mechanische ventilatie of een natuurlijke ventilatie met in ieder geval een CO2 sturing.
Daarnaast is BENG 2 het beste te compenseren met zonnepanelen uit BENG 3. Ook helpen DoucheWTW’s BENG 2 te verlagen met 3 a 4 kWh/m².
Vermijd verder elektrische verwarmers zoals een Qooker of elektrische boiler en pas geen gasketel of elektrische boiler toe. Zonwering heeft geen invloed op BENG 2.
Op zoek naar advies op maat? Boek een BENG-scan
Ben je op zoek naar een advies op maat over jouw project? Boek dan hier een BENG-scan.
Quiz: Hoeveel weet jij al over BENG?
Nieuwsgierig hoeveel je al weet over de andere indicatoren van BENG? Test je kennis met onze BENG-quiz.
Meer informatie over BENG
Ook meer lezen over de BENG 1, BENG 3 en TO-juli-indicator? Of ons informatieve BENG-webinar terugkijken?
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
PH Bouwadvies volgt de ontwikkelingen van nieuwe bouwwet-en regelgeving op de voet. Wil je ook weten wat er gebeurt? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief.